Blog

Duyusal modülasyon ve regülasyon dediğimiz kavramlar anne rahminde başlayarak, erken bebeklik, çocukluk ve yetişkinliğide içine alan büyük bir süreçtir.

Bu süreç anne karnından başlar ve ikinci yıla kadar olan süre çocuk gelişimi açısından en kritik olanıdır. Bu dönemde bebek diğer gelişim alanlarında olduğu gibi duyusal, motor, oral gelişimin de temel taşlarını atar.

Birçok bebek anne rahminde en ilkel hareketlerinin alıştırmalarını yavaş yavaş yapmaktadır. Yine bu süreçte gelişmeye başlayan, motor, refleks ve reaksiyonel gelişim ile birlikte, dil ve iletişim, çevre, vücut farkındalığı gelişiminin de büyük bir kısmı oturmuş olur. Çocuğun gelişiminde, genetik faktörler veya çevresel etmenler sonucunda oluşmuş, gecikmeler duyusal problemleri meydana getirir.

Çocuklarda görülen duyusal problemler;

Duyusal İşlemleme Bozukluğu: Genellikle günlük yaşama adaptasyon problemleri yaşayan, otizm spektrum bozukluğunda, dikkat dağınıklığında ve öğrenme güçlüklerinde görülür. Bu çocukların duyularında özellikle dokunma, işitme, tat, görme, koku ve hareket gibi efektif gelen bilgilerde işleme yapılamamaktadır. Duyusal sorunlar, motor gelişim aşamalarında atlamalar, self-regülasyon (kendini sakinleştirebilme), dikkat, odaklanma, sürekli dağılma ve davranış problemleri ile karşılaşılmaktadır.

Duyusal Modülasyon Disfonksiyonu: Aşırı hassas, tepkisel ve sakinleştirilmesi güç ve zaman alan çocukları içerir. Başkaları için tipik ve rahatsız etmeyen duygusal bilgiye aşırı tepkisellik ile karakterize bir durumdur. Sakinleşmeme (self-regülasyon), savaş, kaç ya da don cevapları ile sonuçlanır. Elbiselere aşırı hassas, yemek seçme, hareketlere aşırı tepkili ya da katılmayan bir karakteri vardır. Duyusal bilginin önemli özelliklerini işlemleme ve yorumlamada ki zorluktur.

Duyusal Diskrimnasyon(Ayırt Etme) Disfonksiyonu: Kişinin, başının hangi pozisyonda olduğunu, hareket durumunu(hareketli/durgun) hangi yöne hareket ettiğini ayırt etmesi en güzel örnektir. Duyusal bilginin ayırt edilmesi; kişinin motor becerileri sergilemesini sağlar ve bu alandaki zorluklar spor, el yazısı, koordinasyon ve top oynama becerileri gibi postüral kontrol ve motor beceri gerektiren alandaki problemler ile sonuçlanır.

Praksis Bozuklukları: Motor planlama, vücudun iki tarafını koordine etme ve zamanlama ile hareket içeren komplike motor koordinasyon aktiviteleri uzay boşluğunda sergilemedeki problemleri içerir. Praksis alan problemleri; giyinme, alet kullanımı, oyun oynama, ev ödevini organize etmek gibi motor görev ve aktivitelerdir.

Duyusal sistemlerinde problem yaşayan çocuklarda gözlenebilecek durumlar;

• Dokunma, Ses, Hareket, Görmeye Aşırı Tepki:

• Dikkati kolay dağılır

• Dokunulunca kendini çeker

• Bazı yiyecek ve giysilerden kaçınır

• Parklarda hareketli nesnelere aşırı korkar

• Yüksek seslere hassastır

• Beklenmeyen duyusal girdi ile agresif tavırlar vardır

• Duyusal Girdiye Normalin Altında Tepki:

• Yoğun duyusal girdi arama

• Vücut pozisyonu ve ağrının farkında olmama

• Aşırı ve düşük tepkisellik arasında geçişler yapma

• Koordinasyon Problemleri:

• Zayıf bir denge

• Spor veya top becerilerinde zorluklar

• Motor koordinasyon gerektiren yeni görevleri öğrenmede ciddi zorluklar

• Sarsak, sakar ve katı görünme

• Normalin Altında Düşük / Üstünde Yüksek Aktivite Seviyesi:

• Akademik başarı ya da günlük yaşam becerilerinde gecikmeler

• Davranışın zayıf organizasyonu

• Zayıf kendilik konsepti (self concept)